Simulatie programma longkanker door roken, luchtvervuiling, arbeidsparticipatie en overig

Gemaakt i.v.m. het onderzoek naar longkankeroorzaken

Luchtvervuiling (fijnstof, pm25)

Arbeidsparticipatie

Overig (m.n. Radon en Asbest)

Herbereken

Blauw, man:
Rood, vrouw:

* Het gewicht bepaalt hoeveel de betreffende longkankeroorzaak meeweegt: hoe hoger, hoe meer deze meetelt bij de berekening van het aantal longkankergevallen.
Mogelijk waarden: 0 - 25

** Aantal jaren terugkijken v.w.b. aantallen rokers, deeltes luchtvervuiling, perc. arbeidsparticipatie en deeltes overig (m.n. Radon en Asbest).
Mogelijke waarden, verschilt per factor: Roken: 0 - 89, Luchtvervuiling: 0 - 89, Arbeidsparticipatie: 0 - 20, Overig: 0 - 20

Hierboven is een plaatje getoond van het aantal longkankergevallen.
De grafiek start in 1989 en loopt t/m 2023.
In 1989 waren er in werkelijkheid 8451 longkankergevallen, 7163 mannen en 1288 vrouwen.
Erover heen wordt het aantal berekende longkankergevallen geplot op basis van bovenstaande instellingen. De getallen zijn te zien als de muis over de lijn wordt gehouden.

De 'kunst' is om de parameters hierboven zodanig aan te passen, dan berekende lijn ongeveer gelijk loopt met de werkelijke lijn.
De berekening is zo opgezet dat bij een gewicht van 1, bij 15 jaren terugkijken, bij de mannen per factor ongeveer 850 longkankergevallen worden veroorzaakt in 1989.
Daardoor zijn de gewichten enigzins gelijk over de verschillende factoren.
P.s.: bij werk is een correctie percentage van 0.82 toegepast en bij overig 1.47.

Toelichting 'gewicht kans op longkanker door roken'
Er wordt in meerdere artikelen aangegeven dat 86% van de longkankergevallen door roken komt.
Alleen, als je niet weet naar welk jaar wordt gekeken v.w.b. percentage rokers, kun je hier niets mee.
Dus, in de berekeningen wordt een gewicht gehanteerd: hoeveel keer meer kans heeft een roker op longkanker t.o.v. een niet-roker (die dus wel mogelijk longkanker krijgt door andere factoren).
Het getal 6 zou logisch zijn, want 6 * (100 - 86 =) 14 = 84.
Note: op 12-12-2023 vermeldde het KWF 86%
Op 10-05-2024 is bij toeval ontdekt dat het percentage op die site gewijzigd is in 72%, zie ook de 'Nabrander' in het hoofdstuk 'Wat zegt 86%' in het rapport (die bovenaan in deze site is te downloaden).
Op 10-11-2024 is er weer een check gedaan, het percentage bleek toen te zijn veranderd in 81%
Tja, hoe betrouwbaar is het dan.
Toelichting 'jaren terugkijken perc. rokers'
Na één sigaret/sigaar krijgt iemand niet direct longkanker. Aan de andere kant, na het stoppen met roken blijft de kans op longkanker nog lang aanwezig.
Het is niet te doen op individueel niveau terug te kijken. De start- en evt. stopdatum van roken zijn ook niet op individuele basis beschikbaar.
Als oplossing daarvoor wordt in de berekening een aantal jaren teruggekeken. Het percentage rokers van dat jaartal wordt dan meegenomen in de berekening van een bepaald jaar.
Het percentage rokers vanaf 1900 is in een tabel opgenomen, de getallen zijn deels geschat (tot 1960) en deels overgenomen (vanaf 1960).

Toelichting 'gewicht kans op longkanker door luchtvervuiling'
Hiervoor geldt dat alle mannen en vrouwen evenveel kans maken op longkanker door luchtvervuiling.
Hoeveel procent van de longkankergevallen door luchtvervuiling wordt veroorzaakt, verschilt per bron. Het KWF heeft in een artikel 17,8% genoemd.
Het gewicht die hier wordt ingevoerd kan vergeleken worden met die van roken. Bij roken was het percentage 86, hier ongeveer 18. Het gewicht zou bij luchtvervuiling zou dus zo'n 5 keer zo laag moeten zijn als bij roken. Als de percentages kloppen...

Toelichting 'jaren terugkijken luchtvervuiling'
Net als bij roken, wordt ook hierbij een aantal jaren teruggekeken. Zie ook de tabel luchtvervuiling onderaan.

Toelichting 'gewicht kans op longkanker door arbeidsparticipatie'
Op 28-03-2024 stond er een artikel in het Nieuwsblad van het Noorden, waarin wordt aangegeven dat 25% van de longkanker arbeidsgerelateerd is.
Het gewicht die hier wordt ingevoerd kan vergeleken worden met die van roken. Bij roken was het percentage 86, hier ongeveer 25. Het gewicht zou bij arbeidsparticipatie zou dus zo'n 3 keer zo laag moeten zijn als bij roken. Als de percentages kloppen...

Toelichting 'jaren terugkijken perc. arbeidsparticipatie'
Net als bij roken, wordt ook hierbij een aantal jaren teruggekeken. Zie ook de tabel arbeidsparticipatie onderaan.

Toelichting 'gewicht kans op longkanker door overig'
Er zijn diverse artikelen (zie het onderzoeksverslag) die aangeven dat longkanker ook kan optreden als gevolg van (m.n.) Radon en Asbest.
Er zijn daarnaast nog andere factoren, maar daarbij werden geen percentages/aantallen genoemd. Maar, de factor 'overig' zou dus wel licht gewaardeerd moeten worden.
De berekening en de waarden in de bijbehorende tabel (zie hieronder) zijn zo opgezet dat bij een factor 1 en 20 jaar terugkijken er rond de 1.000 overlijdens per jaar zijn. Dat komt ongeveer overeen met de waardes in de diverse artikelen over m.n. Radon en Asbest, zie de bronnen hieronder.

Toelichting 'jaren terugkijken overig'
In twee artikelen die zijn gevonden wordt actuele aantal longkankergevallen op 1.000 ingeschat (zie bronnen hieronder). V.w.b. Radon is niets gelezen over een afname, v.w.b. Asbest lijkt een afname logisch.
Er is dus een afname opgenomen in de tabel die wordt gehanteerd, zie hieronder.

Als het niet lukt de lijnen gelijk te krijgen, dan moeten er andere gewichten dan roken een (grote) rol spelen bij het ontstaan van longkanker.
Note: omdat het aantal inwoners toe is genomen, is soms een stijgende lijn te zien terwijl een dalende lijn wordt verwacht. Bijv. als alleen bij 'Overig' een factor 1 wordt ingevuld en bij de anderen een factor 0. Ook de verschuiving in bevolkingspiramide speelt een rol, omdat longkanker pas op hogere leeftijd ontstaat.

Bronnen

Onderwerp	Bron
86%/72%/81% (zie note hierboven) longkankergevallen komt door roken	Kwf
Na stop neemt kans op longkanker langzaam af	Kwf
Perc. rokers per jaar	Isgeschiedenis (tot 1960) Jellinek (vanaf 1960 tot 2014) Trimbos (vanaf 2014, maar gecorrigeerd, zie rapport)
Aantal longkankergevallen per jaar	Iknl
Bevolkingperamides per jaar	Cbs
PM25 deeltjes per m3	Globaal berekend op basis: RIVM (p25, 1970-2025, ongeveer) Zenodo, Amsterdam, 1850-2021 (2022 en 2023 geschat) (Zenodo gevonden via Airqualitystripes) (In onderzoek uitgegaan van PM10, maar PM25 data rijkt verder terug en verhouding PM10 NL en PM25 Amsterdam is bijna gelijk.)
Arbeidsparticipatie (bruto)	Cbs (1969 t/m 2016) Mejudice (2017 t/m 2023, ongeveer)
Kans op longkanker door arbeidsparticipatie (laatste 5 jaar)	Ascopubs
Longkankergevallen door (m.n.) Radon en Asbest	Longkankernederland (Radon) Gezondheidsraad (Asbest)
Kans op longkanker per leeftijd	Cbs

Gebruikte getallen

Perc. rokers per jaar

Jaar	Perc. rokers man	Perc. rokers vrouw
1900	90	5
1901	90	5
1902	90	5
1903	90	5
1904	90	5
1905	90	5
1906	90	5
1907	90	5
1908	90	5
1909	90	5
1910	90	5
1911	90	6
1912	90	7
1913	90	7
1914	90	8
1915	90	8
1916	90	9
1917	90	9
1918	90	10
1919	90	10
1920	90	11
1921	90	11
1922	90	12
1923	90	12
1924	90	13
1925	90	13
1926	90	14
1927	90	14
1928	90	15
1929	90	15
1930	90	16
1931	90	16
1932	90	17
1933	90	17
1934	90	18
1935	90	18
1936	90	19
1937	90	19
1938	90	20
1939	90	20
1940	90	21
1941	90	21
1942	90	22
1943	90	22
1944	90	23
1945	90	23
1946	90	24
1947	90	24
1948	90	25
1949	90	25
1950	90	26
1951	90	26
1952	90	27
1953	90	27
1954	90	28
1955	90	28
1956	90	29
1957	90	29
1958	90	30
1959	90	30
1960	90	30
1961	88	31
1962	87	32
1963	85	33
1964	84	34
1965	82	35
1966	81	34
1967	79	36
1968	77	38
1969	75	40
1970	75	42
1971	73	42
1972	71	42
1973	69	41
1974	67	41
1975	66	40
1976	63	38
1977	60	37
1978	57	35
1979	54	33
1980	52	34
1981	50	34
1982	48	34
1983	46	34
1984	44	34
1985	43	34
1986	42	33
1987	41	33
1988	40	32
1989	39	32
1990	39	31
1991	39	31
1992	39	31
1993	39	31
1994	39	31
1995	39	31
1996	39	30
1997	38	30
1998	38	30
1999	38	30
2000	37	29
2001	36	28
2002	35	27
2003	34	26
2004	33	25
2005	31	24
2006	30	24
2007	30	25
2008	29	25
2009	28	26
2010	28	26
2011	27	23
2012	27	25
2013	26	25
2014	24	22
2015	23	21
2016	22	18
2017	21	18
2018	20	18
2019	20	17
2020	18	17
2021	19	16
2022	18	14
2023	18	15

PM25 deeltjes per m3, per jaar

Jaar	PM25
1850	15
1851	16
1852	15
1853	15
1854	15
1855	16
1856	16
1857	17
1858	16
1859	16
1860	17
1861	18
1862	17
1863	16
1864	16
1865	17
1866	18
1867	18
1868	18
1869	18
1870	18
1871	18
1872	18
1873	18
1874	18
1875	19
1876	19
1877	19
1878	19
1879	18
1880	20
1881	20
1882	21
1883	20
1884	20
1885	20
1886	20
1887	20
1888	20
1889	21
1890	21
1891	22
1892	21
1893	22
1894	22
1895	22
1896	21
1897	22
1898	23
1899	24
1900	25
1901	23
1902	23
1903	23
1904	24
1905	24
1906	24
1907	25
1908	26
1909	24
1910	25
1911	25
1912	27
1913	26
1914	26
1915	24
1916	25
1917	24
1918	24
1919	24
1920	24
1921	23
1922	25
1923	25
1924	25
1925	26
1926	23
1927	26
1928	26
1929	26
1930	28
1931	26
1932	25
1933	25
1934	25
1935	25
1936	26
1937	27
1938	29
1939	27
1940	26
1941	26
1942	25
1943	26
1944	23
1945	20
1946	22
1947	26
1948	25
1949	26
1950	27
1951	26
1952	26
1953	26
1954	26
1955	29
1956	27
1957	28
1958	27
1959	26
1960	28
1961	29
1962	30
1963	29
1964	29
1965	29
1966	27
1967	27
1968	26
1969	26
1970	26
1971	24
1972	24
1973	24
1974	24
1975	23
1976	21
1977	22
1978	23
1979	22
1980	24
1981	22
1982	22
1983	22
1984	22
1985	22
1986	22
1987	21
1988	21
1989	21
1990	20
1991	20
1992	19
1993	19
1994	19
1995	18
1996	17
1997	17
1998	17
1999	16
2000	16
2001	15
2002	16
2003	17
2004	15
2005	14
2006	14
2007	14
2008	17
2009	17
2010	17
2011	17
2012	13
2013	14
2014	14
2015	13
2016	13
2017	12
2018	13
2019	11
2020	10
2021	10
2022	10
2023	10

Arbeidsparticipatie in procenten, per jaar

Jaar	Perc. man	Perc. vrouw
1969	85,2	35,1
1970	84,6	35,7
1971	83,9	36,2
1972	83,1	36,8
1973	82,2	37,3
1974	81,8	37,8
1975	81,2	38,5
1976	80,4	39,0
1977	79,6	39,4
1978	78,4	40,1
1979	78,2	40,9
1980	77,4	41,3
1981	77,1	41,6
1982	76,5	42,0
1983	76,4	42,6
1984	75,2	42,9
1985	74,6	43,3
1986	74,2	44,0
1987	74,2	45,8
1988	74,0	46,2
1989	74,0	47,6
1990	74,2	49,0
1991	74,4	49,3
1992	74,7	49,9
1993	74,6	50,3
1994	74,4	51,7
1995	75,0	52,6
1996	75,3	54,7
1997	75,8	55,9
1998	76,3	56,9
1999	76,6	57,8
2000	76,8	58,6
2001	76,4	59,3
2002	76,3	59,4
2003	75,6	59,4
2004	75,3	60,0
2005	75,4	60,8
2006	75,3	61,5
2007	76,1	62,9
2008	76,9	64,0
2009	76,8	64,6
2010	75,8	64,6
2011	75,2	64,8
2012	75,7	65,4
2013	75,7	65,4
2014	75,5	64,6
2015	75,3	65,1
2016	74,9	65,1
2017	74,7	65,3
2018	74,5	65,5
2019	74,3	65,7
2020	74,1	65,9
2021	73,9	66,1
2022	74,1	66,3
2023	74,3	66,5

Overig in deeltjes (fictief), per jaar

Jaar	Man	Vrouw
1969	46	46
1970	46	46
1971	46	46
1972	46	46
1973	46	46
1974	46	46
1975	46	46
1976	46	46
1977	46	46
1978	46	46
1979	46	46
1980	46	46
1981	46	46
1982	46	46
1983	46	46
1984	46	46
1985	46	46
1986	46	46
1987	46	46
1988	46	46
1989	46	46
1990	46	46
1991	46	46
1992	46	46
1993	46	46
1994	46	46
1995	45	45
1996	45	45
1997	44	44
1998	44	44
1999	44	44
2000	43	43
2001	43	43
2002	42	42
2003	42	42
2004	41	41
2005	41	41
2006	40	40
2007	40	40
2008	39	39
2009	39	39
2010	38	38
2011	38	38
2012	38	38
2013	37	37
2014	37	37
2015	36	36
2016	36	36
2017	35	35
2018	35	35
2019	34	34
2020	34	34
2021	33	33
2022	33	33
2023	32	32

Kans op longkanker in procenten, per leeftijd

Leeftijd	Perc. man	Perc. vrouw
105	0,00232	0,00232
104	0,00232	0,00232
103	0,00232	0,00232
102	0,00232	0,00232
101	0,00232	0,00232
100	0,00232	0,00232
99	0,00232	0,00232
98	0,00232	0,00232
97	0,00232	0,00232
96	0,00232	0,00232
95	0,00232	0,00232
94	0,00721	0,00721
93	0,01209	0,01209
92	0,01697	0,01697
91	0,02185	0,02185
90	0,02673	0,02673
89	0,03161	0,03161
88	0,03649	0,03649
87	0,04138	0,04138
86	0,04626	0,04626
85	0,05114	0,05114
84	0,05602	0,05602
83	0,06090	0,06090
82	0,06578	0,06578
81	0,07066	0,07066
80	0,07554	0,07554
79	0,08043	0,08043
78	0,08531	0,08531
77	0,09019	0,09019
76	0,09507	0,09507
75	0,09042	0,09042
74	0,08577	0,08577
73	0,08112	0,08112
72	0,07647	0,07647
71	0,07183	0,07183
70	0,06718	0,06718
69	0,06253	0,06253
68	0,05788	0,05788
67	0,05323	0,05323
66	0,04858	0,04858
65	0,04393	0,04393
64	0,04254	0,04254
63	0,04114	0,04114
62	0,03975	0,03975
61	0,03835	0,03835
60	0,03696	0,03696
59	0,03556	0,03556
58	0,03417	0,03417
57	0,03277	0,03277
56	0,03138	0,03138
55	0,02999	0,02999
54	0,02859	0,02859
53	0,02720	0,02720
52	0,02580	0,02580
51	0,02441	0,02441
50	0,02301	0,02301
49	0,02162	0,02162
48	0,02022	0,02022
47	0,01883	0,01883
46	0,01743	0,01743
45	0,01604	0,01604
44	0,01464	0,01464
43	0,01325	0,01325
42	0,01185	0,01185
41	0,01046	0,01046
40	0,00907	0,00907
39	0,00767	0,00767
38	0,00628	0,00628
37	0,00488	0,00488
36	0,00000	0,00000
35	0,00000	0,00000
34	0,00000	0,00000
33	0,00000	0,00000
32	0,00000	0,00000
31	0,00000	0,00000
30	0,00000	0,00000
29	0,00000	0,00000
28	0,00000	0,00000
27	0,00000	0,00000
26	0,00000	0,00000
25	0,00000	0,00000
24	0,00000	0,00000
23	0,00000	0,00000
22	0,00000	0,00000
21	0,00000	0,00000
20	0,00000	0,00000
19	0,00000	0,00000
18	0,00000	0,00000
17	0,00000	0,00000
16	0,00000	0,00000
15	0,00000	0,00000
14	0,00000	0,00000
13	0,00000	0,00000
12	0,00000	0,00000
11	0,00000	0,00000
10	0,00000	0,00000
9	0,00000	0,00000
8	0,00000	0,00000
7	0,00000	0,00000
6	0,00000	0,00000
5	0,00000	0,00000
4	0,00000	0,00000
3	0,00000	0,00000
2	0,00000	0,00000
1	0,00000	0,00000
0	0,00000	0,00000

Note: het totaal percentage per jaar is 2,4%. De kans op longkanker bij niet-rokers wordt weliswaar op 1 a 2% geschat, maar bij de berekening wordt uitgegaan van 'risicojaren', dus jaren waarop longkanker zich (vooral) voordoet.
Uitgaande van die jaren, ligt het percentage in de berekening op ongeveer 2%.
Omdat vrouwen langer leven dan mannen, is nog een correctie op levensjaren gemaakt. Daarbij is uitgegaan van 80 levensjaren van een man en 83 van een vrouw.